M. Valerius Martialis

(c. 40 - 104)

Epigrammaton

Liber XI


      I
   Quo tu, quo, liber otiose, tendis
   cultus Sidone non cotidiana?
   numquid Parthenium videre? Certe:
   vadas et redeas inevolutus.
   Libros non legit ille sed libellos;
   nec Musis vacat, aut suis vacaret.
   Ecquid te satis aestimas beatum,
   contingunt tibi si manus minores?
   Vicini pete porticum Quirini:
   turbam non habet otiosiorem
   Pompeius vel Agenoris puella,
   vel primae dominus levis carinae.
   Sunt illic duo tresve qui revolvant
   nostrarum tineas ineptiarum,
   sed cum sponsio fabulaeque lassae
   de Scorpo fuerint et Incitato.


      II
Triste supercilium durique severa Catonis
  frons et aratoris filia Fabricii
et personati fastus et regula morum,
  quidquid et in tenebris non sumus, ite foras.
Clamant ecce mei "Jo Saturnalia" versus:
  et licet et sub te praeside, Nerva, libet.
Lectores tetrici salebrosum ediscite Santram:
  nil mihi vobiscum'st: iste liber meus est.


      III
Non urbana mea tantum Pimpleide gaudent
  otia, nec vacuis auribus ista damus
sed meus in Geticis ad Martia signa pruinis
  a rigido teritur centurione liber,
dicitur et nostros cantare Britannia versus.
  quid prodest? Nescit sacculus ista meus.
at quam victuras poteramus pangere chartas
  quantaque Pieria proelia flare tuba,
cum pia reddiderint Augustum numina terris,
  et Maecenatem si tibi, Roma, darent!


      IV
Sacra laresque Phrygum, quos Troiae maluit heres
  quam rapere arsuras Laomedontis opes,
scriptus et aeterno nunc primum Juppiter auro
  et soror et summi filia tota patris,
et qui purpureis jam tertia nomina fastis,
  Jane, refers Nervae, vos precor ore pio:
hunc omnes servate ducem, servate senatum;
  moribus hic vivat principis, ille suis.


      V
Tanta tibi est recti reverentia, Caesar, at aequi
  quanta Numae fuerat: sed Numa pauper erat.
ardua res haec est, opibus non tradere mores
  et, cum tot Croesos viceris, esse Numam.
Si redeant veteres, ingentia nomina, patres,
  Elysium liceat si vacuare nemus,
te colet invictus pro libertate Camillus,
  aurum Fabricius te tribuente volet;
te duce gaudebit Brutus, tibi Sulla cruentus
  imperium tradet, cum positurus erit;
et te privato cum Caesare Magnus amabit,
  donabit totas et tibi Crassus opes.
Ipse quoque infernis revocatus Ditis ab umbris
  si Cato reddatur, Caesarianus erit.


      VI
   Unctis falciferi senis diebus,
   regnator quibus inperat fritillus,
   versu ludere non laborioso
   permittis, puto, pilleata Roma.
   Risisti; licet ergo, non vetamur.
   Pallentes procul hinc abite curae;
   quidquid venerit obvium loquamur
   morosa sine cogitatione.
   Misce dimidios, puer, trientes,
   quales Pythagoras dabat Neroni,
   misce, Dindyme, sed frequentiores:
   possum nil ego sobrius; bibenti
   succurrent mihi quindecim poetae.
   Da nunc basia, sed Catulliana:
   quae si tot fuerint quot ille dixit,
   donabo tibi Passerem Catulli.


      VII
Jam certe stupido non dices, Paula, marito,
  ad moechum quotiens longius ire voles,
"Caesar in Albanum jussit me mane venire,
  Caesar Circeios." Jam stropha talis abit.
Penelopae licet esse tibi sub principe Nerva:
  sed prohibet scabies ingeniumque vetus.
Infelix, quid ages? Aegram simulabis amicam?
  Haerebit dominae vir comes ipse suae,
ibit et ad fratrem tecum matremque patremque.
  Quas igitur fraudes ingeniosa pares?
Diceret hystericam se forsitan altera moecha
  in Sinuessano velle sedere lacu.
Quanto tu melius, quotiens placet ire fututum,
  quae verum mavis dicere, Paula, viro!


      VIII
Lassa quod nesterni spirant opobalsama dracti,
  ultima quod curvo quae cadit nura croco;
poma quod hiberna maturescentia capsa,
  arbole quod verna luxuriosus ager;
de Palatinis dominae quod Serica prelis,
  sucina virginea quod regelata manu;
amphora quod nigri, sed longe, fracta Falerni,
  quod qui Sicanias detinet hortus apes;
quod Cosmi redolent alabastra focique deorum,
  quod modo divitibus lapsa corona comis:
singula quid dicam? Non sunt satis; omnia misce
  hoc fragrant pueri basia mane mei.
Scire cupis nomen? Si propter basia, dicam.
  Jurasti. Nimium scire, Sabine, cupis.


      IX
Clarus fronde Jovis, Romani fama coturni,
  spirat Apellea redditus arte Memor.


      X
Contulit ad saturas ingentia pectora Turnus.
  Cur non ad Memoris carmina? Frater erat.


      XI
Tolle, puer, calices tepidique toreumata Nili
  et milli secura pocula trade manu
trita patrum labris et tonso pura ministro;
  anticus mensis restituatur honor.
Te potare decet gemma qui Mentora frangis
  in scaphium moechae, Sardanapalle, tuae.


      XII
Jus tibi natorum vel septem, Zoile, detur,
  dum matrem nemo det tibi, nemo patrem.


      XIII
   Quisquis Flaminiam teris, viator,
   noli nobile praeterire marmor.
   Urbis deliciae salesque Nili,
   ars et gratia, lusus et voluptas,
   Romani decus et dolor theatri
   atque omnes Veneres Cupidinesque
   hoc sunt condita, quo Paris, sepulchro.


      XIV
Heredes, nolite brevem sepelire colonum:
  nam terra est illi quantulacumque gravis.


      XV
   Sunt chartae mihi quas Catonis uxor
   et quas horribiles legant Sabinae:
   hic totus volo rideat libellus
   et sit nequior omnibus libellis.
   Qui vino madeat nec erubescat
   pingui sordidus esse Cosmiano,
   ludat cum pueris, amet puellas,
   nec per circuitus loquatur illam,
   ex qua nascimur, omnium parentem,
   quam sanctus Numa mentulam vocabat.
   Versus hos tamen esse tu memento
   Saturnalicios, Apollinaris:
   mores non habet hic meos libellus.


      XVI
Qui gravis es nimium, potes hinc jam, lector, abire
  quo libet: urbanae scripsimus ista togae;
jam mea Lampsacio lascivit pagina versu
  et Tartesiaca concrepat aera manu.
O quotiens rigida pulsabis pallia vena,
  sis gravior Curio Fabricioque licet!
Tu quoque nequitias nostri lususque libelli
  uda, puella, leges, sis Patavina licet.
Erubuit posuitque meum Lucretia librum,
  sed coram Bruto; Brute,recede: leget.


      XVII
Non omnis nostri nocturna est pagina libri:
  invenies et quod mane, Sabine, legas.


      XVIII
   Donasti, Lupe, rus sub urbe nobis;
   sed rus est mihi majus in fenestra.
   Rus hoc dicere, rus potes vocare?
   In quo ruta facit nemus Dianae,
   argutae tegit ala quod cicadae,
   quod formica die comedit uno,
   clusae cui folium rosae corona est;
   in quo non magis invenitur herba
   quam Cosmi folium piperve crudum;
   in quo nec cucumis jacere rectus
   nec serpens habitare tota possit.
   Urucam male pascit hortus unam,
   consumpto moritur culix salicto,
   et talpa est mihi fossor atque arator.
   Non boletus hiare, non mariscae
   ridere aut violae patere possunt.
   Finis mus populatur et colono
   tamquam sus Calydonius timetur,
   et sublata volantis ungue Procnes
   in nido seges est hirundinino;
   et cum stet sine falce mentulaque,
   non est dimidio locus Priapo.
   Vix implet cocleam peracta messis,
   et mustum nuce condimus picata.
   Errasti, Lupe, littera sed una:
   nam quo tempore praedium dedisti,
   mallem tu mihi prandium dedisses.


      XIX
Quaeris cur nolim te ducere, Galla? Diserta es
  saepe soloecismum mentula nostra facit.


      XX
Caesaris Augusti lascivos, livide, versus
  sex lege, qui tristis verba Latina legis:
"Quod futuit Glaphyran Antonius, hanc mihi poenam
  Fulvia constituit, se quoque uti futuam.
Fulviam ego ut futuam? Quod si me Manius oret
  pedicem? faciam? Non puto, si sapiam.
'Aut futue, aut pugnemus' ait. Quid quod mihi vita
  carior est ipsa mentula? Signa canant!"
Absolvis lepidos nimirum, Auguste, libellos,
  qui scis Romana simplicitate loqui.


      XXI
Lydia tam laxa est equitis quam culus aeni,
  quam celer arguto qui sonat aere trochus,
quam rota transmisso totiens inpacta petauro,
  quam vetus a crassa calceus udus aqua,
quam quae rara vagos expectant retia turdos,
  quam Pompeiano vela negata Noto,
quam quae de pthisico lapsa est armilla cinaedo,
  culcita Leuconico quam viduata suo,
quam veteres bracae Brittonis pauperis, et quam
  urpe Ravennatis guttur onocrotali.
Hanc in piscina dicor futuisse marina.
  Nescio; piscinam me futuisse puto.


      XXII
Mollia quod nivei duro teris ore Galaesi
  basia, quod nudo cum Ganymede jaces,
---quis negat?---hoc nimium'st. Sed sit satis; inguina saltem
  parce fututrici sollicitare manu.
Levibus in pueris plus haec quam mentula peccat
  et faciunt digiti praecipitantque virum:
inde tragus celeresque pili mirandaque matri
  barba, nec in clara balnea luce placent.
Divisit natura marem: pars una puellis,
  una viris genita est. Utere parte tua.


      XXIII
Nubere Sila mihi nulla non lege parata est;
  sed Silam nulla ducere lege volo.
Cum tamen instaret, "deciens mihi dotis in auro
  sponsa dabis" dixi. "Quid minus esse potest?"
"Nec futuam quamvis prima te nocte maritus,
  communis tecum nec mihi lectus erit;
complectarque meam, nec tu prohibebis, amicam,
  ancillam mittes et mihi jussa tuam.
te spectante dabit nobis lasciva minister basia,
  sive meus sive erit ille tuus.
Ad cenam venies, sed sic divisa recumbes
  ut non tangantur pallia nostra tuis.
Oscula rara dabis nobis et non dabis ultro,
  nec quasi nupta dabis sed quasi mater anus.
Si potes ista pati, si nil perferre recusas,
  invenies qui te ducere, Sila, velit."


      XXIV
   Dum te prosequor et domum reduco,
   aurem dum tibi praesto garrienti,
   et quidquid loqueris facisque laudo,
   quot versus poterant, Labulle, nasci!
   Hoc damnum tibi non videtur esse,
   si quod Roma legit, requirit hospes,
   non deridet eques, tenet senator,
   laudat causidicus, poeta carpit,
   propter te perit? Hoc, Labulle, verum'st?
   Hoc quisquam ferat? Ut tibi tuorum
   sit major numerus togatulorum,
   librorum mihi sit minor meorum?
   Triginta prope jam diebus una est
   nobis pagina vix peracta. Sic fit
   cum cenare domi poeta non vult.


      XXV
Illa salax nimium nec paucis nota puellis
  stare Lino desît mentula. Lingua, cave.


      XXVI
O mihi grata quies, o blanda, Telesphore, cura,
  qualis in amplexu non fuit ante meo,
basia da nobis vetulo, puer, uda Falerno,
  pocula da labris facta minora tuis.
Addideris super haec Veneris si gaudia vera,
  esse negem melius cum Ganymede Jovi.


      XXVII
Ferreus es, si stare potest tibi mentula, Flacce,
  cum te sex cyathos orat amica gari,
vel duo frusta rogat cybii tenuemve lacertum
  nec dignam toto se botryone putat;
cui portat gaudens ancilla paropside rubra
  allecem, sed quam protinus illa voret;
aut cum perfricuit frontem posuitque pudorem,
  sucida palliolo vellera quinque petit.
At mea me libram foliati poscat amica,
  aut virides gemmas sardonychasve pares,
nec nisi prima velit de Tusco Serica vico
  aut centum aureolos sic velut aera roget.
Nunc tu velle putas haec me donare puellae?
  Nolo, sed his ut sit digna puella volo.


      XXVIII
Invasit medici Nasica phreneticus Eucti
  et percidit Hylan. Hic, puto, sanus erat.


      XXIX
Languida cum vetula tractare virilia dextra
  coepisti, jugulor pollice, Phylli, tuo.
Jam cum me murem, cum me tua lumina dicis,
  horis me refici vix puto posse decem.
Blanditias nescis: "dabo" dic "tibi milia centum
  et dabo Setini jugera certa soli;
accipe vina, domum, pueros, chrysendeta, mensas."
  Nil opus est digitis: sic mihi, Phylli, frica.


      XXX
Os male causidicis et dicis olere poetis.
  Sed fellatori, Zoile, pejus olet.


      XXXI
   Atreus Caecilius cucurbitarum:
   sic illas quasi filios Thyestae
   in partes lacerat secatque mille.
   Gustu protinus has edes in ipso,
   has prima feret alteraque cena.
   Has cena tibi tertia reponet,
   hinc seras epidipnidas parabit.
   Hinc pistor fatuas facit placentas,
   hinc et multiplices struit tabellas
   et notas caryotidas theatris.
   Hinc exit varium coco minutal,
   hinc lentem positam fabamque credas;
   boletos imitatur et botellos,
   et caudam cybii brevesque maenas.
   Hinc bellarius experitur artes,
   ut condat vario vafer sapore
   in rutae folium Capelliana.
   Sic implet gabatas paropsidasque,
   et leves scutulas cavasque lances.
   Hoc lautum vocat, hoc putat venustum,
   unum ponere ferculis tot assem.


      XXXII
Nec toga nec focus est nec tritus cimice lectus
  nec tibi de bibula sarta palude teges,
nec puer aut senior, nulla est ancilla nec infans,
  nec sera nec clavis nec canis atque calix.
Tu tamen affectas, Nestor, dici atque videri
  pauper et in populo quaeris habere locum.
Mentiris vanoque tibi blandiris honore.
  Non est paupertas, Nestor, habere nihil.


      XXXIII
Saepius ad palmam prasinus post fata Neronis
  pervenit et victor praemia plura refert.
I nunc, livor edax, dic te cessisse Neroni:
  vicit nimirum non Nero, sed prasinus.


      XXXIV
Aedes emit Aper, sed quas nec noctua vellet
  esse suas; adeo nigra vetusque casa est.
Vicinos illi nitidos Maro possidet hortos.
  Cenabit belle, non habitabit Aper.


      XXXV
   Ignotos mihi cum voces trecentos,
   quare non veniam vocatus ad te
   miraris quererisque litigasque.
   Solus ceno, Fabulle, non libenter.


      XXXVI
Gaius hanc lucem gemma mihi Julius alba
  signat, io, votis redditus ecce meis.
Desperasse juvat veluti jam rupta sororum
  fila; minus gaudent qui timuere nihil.
Hypne, quid expectas, piger? Immortale Falernum
  funde, senem poscunt talia vota cadum:
quincunces et sex cyathos besemque bibamus,
  "Gaius" ut fiat "Julius" et "Proculus."


      XXXVII
Zoile, quid tota gemmam praecingere libra
  te juvat et miserum perdere sardonycha?
Anulus iste tuis fuerat modo cruribus aptus:
  non eadem digitis pondera conveniunt.


      XXXVIII
Mulio viginti venît modo milibus, Aule.
  Miraris pretium tam grave? Surdus erat.


      XXXIX
Cunarum fueras motor, Charideme, mearum
  et pueri custos assiduusque comes.
Jam mihi nigrescunt tonsa sudaria barba
  et queritur labris puncta puella meis;
sed tibi non crevi; te noster vilicus horret,
  te dispensator, te domus ipsa pavet.
Ludere nec nobis nec tu permittis amare;
  nil mihi vis et vis cuncta licere tibi.
Corripis, observas, quereris, suspiria ducis,
  et vix a ferulis temperat ira tua.
Si Tyrios sumpsi cultus unxive capillos,
  exclamas "numquam fecerat ista pater";
et numeras nostros astricta fronte trientes,
  tamquam de cella sit cadus ille tua.
desine; non possum libertum ferre Catonem.
  Esse virum jam me dicet amica tibi.


      XL
   Formosam Glyceran amat Lupercus
   et solus tenet imperatque solus.
   Quam toto sibi mense non fututam
   cum tristis quereretur et roganti
   causam reddere vellet Aeliano,
   respondit Glycerae dolere dentes.


      XLI
Indulget pecori nimium dum pastor Amyntas
  et gaudet fama luxuriaque gregis,
cedentes oneri ramos silvamque pluentem
  vicit, concussas ipse secutus opes.
Triste nemus dirae vetuit superesse ruinae
  damnavitque rogis noxia ligna pater.
Pingues, Lygde, sues habeat vicinus Iollas:
  te satis est nobis annumerare pecus.


      XLII
Vivida cum poscas epigrammata, mortua ponis
  lemmata. Qui fieri, Caeciliane, potest?
Mella jubes Hyblaea tibi vel Hymettia nasci,
  et thyma Cecropiae Corsica ponis api!


      XLIII
Deprensum in puero tetricis me vocibus, uxor,
  corripis et culum te quoque habere refers.
Dixit idem quotiens lascivo Juno Tonanti!
  Ille tamen grandi cum Ganymede jacet.
Incurvabat Hylan posito Tirynthius arcu:
  tu Megaran credis non habuisse natis?
Torquebat Phoebum Daphne fugitiva: sed illas
  Oebalius flammas jussit abire puer.
Briseis multum quamvis aversa jaceret,
  Aeacidae propior levis amicus erat.
Parce tuis igitur dare mascula nomina rebus
  teque puta cunnos, uxor, habere duos.


      XLIV
Orbus es et locuples et Bruto consule natus:
  esse tibi veras credis amicitias?
Sunt verae, sed quas juvenis, quas pauper habebas.
  Qui novus est, mortem diligit ille tuam.


      XLV
Intrasti quotiens inscriptae limina cellae,
  seu puer arrisit sive puella tibi,
contentus non es foribus veloque seraque,
  secretumque jubes grandius esse tibi:
oblinitur minimae si qua est suspicio rimae
  punctaque lasciva quae terebrantur acu.
Nemo est tam teneri tam sollicitique pudoris
  qui vel pedicat, Canthare, vel futuit.


      XLVI
Jam nisi per somnum non arrigis et tibi, Mevi,
  incipit in medios mejere verpa pedes,
truditur et digitis pannucea mentula lassis
  nec levat extinctum sollicitata caput.
Quid miseros frustra cunnos culosque lacessis?
  Summa petas: illic mentula vivit anus.


      XLVII
Omnia femineis quare dilecta catervis
  balnea devitat Lattara? Ne futuat.
Cur nec Pompeia lentus spatiatur in umbra
  nec petit Inachidos limina? Ne futuat.
Cur Lacedaemonio luteum ceromate corpus
  perfundit gelida Virgine? Ne futuat.
cum sic feminei generis contagia vitet,
  cur lingit cunnum Lattara? Ne futuat.


      XLVIII
Silius haec magni celebrat monumenta Maronis,
  jugera facundi qui Ciceronis habet.
Heredem dominumque sui tumulive larisve
  non alium mallet nec Maro nec Cicero.


      XLVIX (L)
Nulla est hora tibi qua non me, Phylli, furentem
  despolies: tanta calliditate rapis.
Nunc plorat speculo fallax ancilla relicto,
  gemma vel a digito vel cadit aure lapis;
nunc furtiva lucrifieri bombycina poscunt,
  profertur Cosmi nunc mihi siccus onyx;
amphora nunc petitur nigri cariosa Falerni,
  expiet ut somnos garrula saga tuos;
nunc ut emam grandemve lupum mullumve bilibrem,
  indixit cenam dives amica tibi.
Sit pudor et tandem veri respectus et aequi:
  nil tibi, Phylli, nego; nil mihi, Phylli, nega.


      L (XLIX)
Jam prope desertos cineres et sancta Maronis
  nomina qui coleret pauper et unus erat.
Silius [optatae] succurrere censuit umbrae,
  et vates vatem non minor ipse colit.


      LI
   Tanta est quae Titio columna pendet
   quantam Lampsaciae colunt puellae.
   Hic nullo comitante nec molesto
   thermis grandibus et suis lavatur.
   Anguste Titius tamen lavatur.


      LII
Cenabis belle, Juli Cerialis, apud me;
  condicio est melior si tibi nulla, veni.
Octavam poteris servare; lavabimur una:
  scis quam sint Stephani balnea juncta mihi.
Prima tibi dabitur ventri lactuca movendo
  utilis, et porris fila resecta suis,
mox vetus et tenui major cordyla lacerto,
  sed quam cum rutae frondibus ova tegant;
altera non deerunt leni versata favilla,
  et Velabrensi massa coacta foco,
et quae Picenum senserunt frigus olivae.
  Haec satis in gustu. Cetera nosse cupis?
Mentiar, ut venias: pisces, coloephia, sumen,
  et chortis saturas atque paludis aves,
quae nec Stella solet rara nisi ponere cena.
  Plus ego polliceor: nil recitabo tibi,
ipse tuos nobis relegas licet usque Gigantas,
  rura vel aeterno proxima Vergilio.


      LIII
Claudia caeruleis cum sit Rufina Britannis
  edita, quam Latiae pectora gentis habet!
Quale decus formae! Romanam credere matres
  Italides possunt, Atthides esse suam.
Di bene quod sancto peperit fecunda marito,
  quod sperat generos quodque puella nurus.
Sic placeat superis, ut conjuge gaudeat uno
  et semper natis gaudeat illa tribus.


      LIV
Unguenta et casias et olentem funera murram
  turaque de medio semicremata rogo
et quae de Stygio rapuisti cinnama lecto,
  improbe, de turpi, Zoile, redde sinu.
A pedibus didicere manus Deccare protervae.
  non miror furem, qui fugitivus eras.


      LV
Hortatur fieri quod te Lupus, Urbice, patrem,
  ne credas; nihil est quod minus ille velit.
Ars est captandi quod nolis velle videri;
  ne facias optat quod rogat ut facias.
Dicat praegnantem tua se Cosconia tantum:
  pallidior fiet jam pariente Lupus.
At tu consilio videaris ut usus amici,
  sic morere ut factum te putet esse patrem.


      LVI
Quod nimium mortem, Chaeremon Stoice, laudas,
  vis animum mirer suspiciamque tuum?
hanc tibi virtutem fracta facit urceus ansa,
  et tristis nullo qui tepet igne focus,
et teges et cimex et nudi sponda grabati,
  et brevis atque eadem nocte dieque toga.
O quam magnus homo es, qui faece rubentis aceti
  et stipula et nigro pane carere potes!
Leuconicis agedum tumeat tibi culcita lanis
  constringatque tuos purpura pexa toros,
dormiat et tecum modo qui, dum Caecuba miscet,
  convivas roseo torserat ore puer:
o quam tu cupies ter vivere Nestoris annos
  et nihil ex ulla perdere luce voles!
rebus in angustis facile est contemnere vitam:
  fortiter ille facit qui miser esse potest.


      LVII
Miraris docto quod carmina mitto, Severe,
  ad cenam cum te, docte Severe, vocem?
Juppiter ambrosia satur est et nectare vivit;
  nos tamen exta Jovi cruda merumque damus.
Omnia cum tibi sint dono concessa deorum,
  si quod habes non vis, ergo quid accipies?


      LVIII
Cum me velle vides tentumque, Telesphore, sentis,
  magna rogas--puta me velle negare: licet?--
et nisi juratus dixi "dabo", subtrahis illas,
  permittunt in me quae tibi multa, natis.
Quid si me tonsor, cum stricta novacula supra est,
  tunc libertatem divitiasque roget?
Promittam; neque enim rogat illo tempore tonsor,
  latro rogat; res est imperiosa timor:
sed fuerit curva cum tuta novacula theca,
  frangam tonsori crura manusque simul.
At tibi nil faciam, sed lota mentula lana
  laikazein cupidae dicet avaritiae.


      LIX
  Senos Charinus omnibus digitis gerit
    nec nocte ponit anulos
  nec cum lavatur. Causa quae sit quaeritis?
    dactyliothecam non habet.


      LX
Sit Phlogis an Chione Veneri magis apta requiris?
  pulchrior est Chione; sed Phlogis ulcus habet;
ulcus habet Priami quod tendere possit alutam
  quodque senem Pelian non sinat esse senem;
ulcus habet quod habere suam vult quisque puellam,
  quod sanare Criton, non quod Hygia potest.
At Chione non sentit opus nec vocibus ullis
  adjuvat, absentem marmoreamve putes.
Exorare, dei, si vos tam magna liceret
  et bona velletis tam pretiosa dare,
hoc quod habet Chione corpus faceretis haberet
  ut Phlogis, et Chione quod Phlogis ulcus habet.


      LXI
   Lingua maritus, moechus ore Nanneius,
   Summemmianis inquinatior buccis,
   quem cum fenestra vidit a Suburana
   obscena nudum Leda, fornicem cludit
   mediumque mavult basiare quam summum,
   modo qui per omnes viscerum tubos ibat
   et voce certa consciaque dicebat
   puer an puella matris esset in ventre,
   (gaudete cunni; vestra namque res acta est)
   arrigere linguam non potest fututricem.
   Nam dum tumenti mersus haeret in vulva
   et vagientes intus audit infantes,
   partem gulosam solvit indecens morbus.
   Nec purus esse nunc potest nec impurus.


      LXII
Lesbia se jurat gratis numquam esse fututam.
  Verum'st. Cum futui vult, numerare solet.


      LXIII
   Spectas nos, Philomuse, cum lavamur,
   et quare mihi tam mutuniati
   sint leves pueri subinde quaeris.
   Dicam simpliciter tibi roganti:
   pedicant, Philomuse, curiosos.


      LXIV
Nescio tam multis quid scribas, Fauste, puellis:
  hoc scio, quod scribit nulla puella tibi.


      LXV
Sescenti cenant a te, Justine, vocati
  lucis ad officium quae tibi prima fuit.
Inter quos, memini, non ultimus esse solebam;
  nec locus hic nobis invidiosus erat.
Postera sed festae reddis sollemnia mensae:
  sescentis hodie, cras mihi natus eris.


      LXVI
   Et delator es et calumniator,
   et fraudator es et negotiator,
   et fellator es et lanista. Miror
   quare non habeas, Vacerra, nummos.


      LXVII
Nil mihi das vivus; dicis post fata daturum.
  Si non es stultus, scis, Maro, quid cupiam.


      LXVIII
Parva rogas magnos; sed non dant haec quoque magni.
  Ut pudeat levius, tu, Matho, magna roga.


      LXIX
Amphitheatrales inter nutrita magistros
  venatrix, silvis aspera, blanda domi,
Lydia dicebar, domino fidissima Dextro,
  qui non Erigones mallet habere canem,
nec qui Dictaea Cephalum de gente secutus
  luciferae pariter venit ad astra deae.
Non me longa dies nec inutilis abstulit aetas,
  qualia Dulichio fata fuere cani:
fulmineo spumantis apri sum dente perempta,
  quantus erat, Calydon, aut, Erymanthe, tuus.
Nec queror infernas quamvis cito rapta sub umbras.
  Non potui fato nobiliore mori.


      LXX
Vendere, Tucca, potes centenis milibus emptos?
  Plorantis dominos vendere, Tucca, potes?
Nec te blanditiae, nec verba rudesve querelae,
  nec te dente tuo saucia colla movent?
ah facinus! Tunica patet inguen utrimque levata,
  inspiciturque tua mentula facta manu.
Si te delectat numerata pecunia, vende
  argentum, mensas, murrina, rura, domum;
vende senes servos, ignoscent, vende paternos:
  ne pueros vendas, omnia vende miser.
Luxuria est emere hos--quis enim dubitatve negatve?--
  sed multo major vendere luxuria est.


      LXXI
Hystericam vetulo se dixerat esse marito
  et queritur futui Leda necesse sibi;
sed flens atque gemens tanti negat esse salutem
  seque refert potius proposuisse mori.
Vir rogat ut vivat virides nec deserat annos,
  et fieri quod jam non facit ipse sinit.
Protinus accedunt medici medicaeque recedunt,
  tollunturque pedes. O medicina gravis!


      LXXII
   Drauci Natta sui vorat pipinnam,
   collatus cui gallus est Priapus.


      LXXIII
Venturum juras semper mihi, Lygde, roganti
  constituisque horam constituisque locum.
Cum frustra jacui longa prurigine tentus,
  succurrit pro te saepe sinistra mihi.
Quid precer, o fallax, meritis et moribus istis?
  Umbellam luscae, Lygde, feras dominae.


      LXXIV
Curandum penem commisit Baccara Raetus
  rivali medico. Baccara Gallus erit.


      LXXV
   Theca tectus ahenea lavatur
   tecum, Caelia, servus; ut quid, oro,
   non sit cum citharoedus aut choraules?
   Non vis, ut puto, mentulam videre.
   Quare cum populo lavaris ergo?
   Omnes an tibi nos sumus spadones?
   Ergo, ne videaris invidere,
   servo, Caelia, fibulam remitte.


      LXXVI
Solvere, Paete, decem tibi me sestertia cogis,
  perdiderit quoniam Bucco ducenta tibi.
Ne noceant, oro, mihi non mea crimina: tu qui
  bis centena potes perdere, perde decem.


      LXXVII
   In omnibus Vacerra quod conclavibus
   consumit horas et die toto sedet,
   cenaturit Vacerra, non cacaturit.


      LXXVIII
Utere femineis complexibus, utere, Victor,
  ignotumque sibi mentula discat opus.
Flammea texuntur sponsae, jam virgo paratur,
  tondebit pueros jam nova nupta tuos.
Pedicare semel cupido dabit illa marito,
  dum metuit teli vulnera prima novi:
saepius hoc fieri nutrix materque vetabunt
  et dicent: "uxor, non puer, ista tibi est."
Heu quantos aestus, quantos patiere labores,
  si fuerit cunnus res peregrina tibi!
Ergo Suburanae tironem trade magistrae.
  Illa virum faciet; non bene virgo docet.


      LXXIX
Ad primum decima lapidem quod venimus hora,
  arguimur lentae crimine pigritiae.
Non est ista viae, non est mea, sed tua culpa est,
  misisti mulas qui mihi, Paete, tuas.


      LXXX
   Litus beatae Veneris aureum Baias,
   Baias superbae blanda dona Naturae,
   ut mille laudem, Flacce, versibus Baias,
   laudabo digne non satis tamen Baias.
   Sed Martialem malo, Flacce, quam Baias.
   Optare utrumque pariter improbi votum'st.
   Quod si deorum munere hoc mihi detur,
   quid gaudiorum'st Martialis et Baiae!


      LXXXI
Cum sene communem vexat spado Dindymus Aeglen
  et jacet in medio sicca puella toro.
Viribus hic, operi non est hic utilis annis:
  ergo sine effectu prurit utrique labor.
Supplex illa rogat pro se miserisque duobus,
  hunc juvenem facias, hunc, Cytherea, virum.


      LXXXII
A Sinuessanis conviva Philostratus undis
  conductum repetens nocte jubente larem
paene imitatus obit saevis Elpenora fatis,
  praeceps per longos dum ruit usque gradus.
Non esset, Nymphae, tam magna pericula passus
  si potius vestras ille bibisset aquas.


      LXXXIII
Nemo habitat gratis nisi dives et orbus apud te.
  Nemo domum pluris, Sosibiane, locat.


      LXXXIV
Qui nondum Stygias descendere quaerit ad umbras
  tonsorem fugiat, si sapit, Antiochum.
Alba minus saevis lacerantur bracchia cultris,
  cum furit ad Phrygios enthea turba modos;
mitior implicitas Alcon secat enterocelas
  fractaque fabrili dedolat ossa manu.
Tondeat hic inopes Cynicos et Stoica menta
  collaque pulverea nudet equina juba.
Hic miserum Scythica sub rupe Promethea radat,
  carnificem nudo pectore poscet avem;
ad matrem fugiet Pentheus, ad Macnadas Orpheus,
  Antiochi tantum barbara tela sonent.
Haec quaecumque meo numeratis stigmata mento,
  in vetuli pyctae qualia fronte sedent,
non iracundis fecit gravis unguibus uxor:
  Antiochi ferrum est et scelerata manus.
Unus de cunctis animalibus hircus habet cor:
  barbatus vivit, ne ferat Antiochum.


      LXXXV
Sidere percussa est subito tibi, Zoile, lingua,
  dum lingis. Certe, Zoile, nunc futuis.


      LXXXVI
Leniat ut fauces medicus, quas aspera vexat
  assidue tussis, Parthenopaee, tibi,
mella dari nucleosque jubet dulcesque placentas
  et quidquid pueros non sinit esse truces.
At tu non cessas totis tussire diebus.
  Non est haec tussis, Parthenopaee, gula est.


      LXXXVII
Dives eras quondam: sed tunc pedico fuisti
  et tibi nulla diu femina nota fuit.
Nunc sectaris anus. O quantum cogit egestas!
  Illa fututorem te, Charideme, facit.


      LXXXVIII
   Multis jam, Lupe, posse se diebus
   pedicare negat Carisianus.
   Causam cum modo quaererent sodales,
   ventrem dixit habere se solutum.


      LXXXIX
Intactas quare mittis mihi, Polla, coronas?
  A te vexatas malo tenere rosas.


      XC
Carmina nulla probas molli quae limite currunt,
  sed quae per salebras altaque saxa cadunt,
et tibi Maeonio quoque carmine majus habetur,
  "Lucili columella hic situ' Metrophanes";
attonitusque legis "terrai frugiferai",
  Accius et quidquid Pacuviusque vomunt.
Vis imiter veteres, Chrestille, tuosque poetas?
  Dispeream ni scis mentula quid sapiat.


      XCI
Aeolidos Canace jacet hoc tumulata sepulchro,
  ultima cui parvae septima venit hiems.
"Ah scelus, ah facinus!" Properas qui flere, viator,
  non licet hic vitae de brevitate queri:
tristius est leto leti genus: horrida vultus
  abstulit et tenero sedit in ore lues,
ipsaque crudeles ederunt oscula morbi
  nec data sunt nigris tota labella rogis.
Si tam praecipiti fuerant ventura volatu,
  debuerant alia fata venire via.
Sed mors vocis iter properavit cludere blandae,
  ne posset duras flectere lingua deas.


      XCII
Mentitur qui te vitiosum, Zoile, dicit.
  Non vitiosus homo es, Zoile, sed vitium.


      XCIII
Pierios vatis Theodori flamma penates
  abstulit. Hoc Musis et tibi, Phoebe, placet?
O scelus, o magnum facinus crimenque deorum,
  non arsit pariter quod domus et dominus!


      XCIV
Quod nimium lives nostris et ubique libellis
  detrahis, ignosco: verpe poeta, sapis.
Hoc quoque non curo, quod cum mea carmina carpas,
  compilas: et sic, verpe poeta, sapis.
Illud me cruciat, Solymis quod natus in ipsis
  pedicas puerum, verpe poeta, meum.
Ecce negas jurasque mihi per templa Tonantis.
  Non credo: jura, verpe, per Anchialum.


      XCV
Incideris quotiens in basia fellatorum,
  in solium puta te mergere, Flacce, caput.


      XCVI
Marcia, non Rhenus, salit hic, Germane: quid obstas
  et puerum prohibes divitis imbre lacus?
Barbare, non debet, summoto cive ministro,
  captivam victrix unda levare sitim.


      XCVII
Una nocte quater possum: sed quattuor annis
  si possum, peream, te Telesilla semel.


      XCVIII
   Effugere non est, Flacce, basiatores.
   Instant, morantur; persecuntur, occurrunt
   et hinc et illinc, usquequaque, quacumque.
   Non ulcus acre pusulaeve lucentes,
   nec triste mentum sordidique lichenes,
   nec labra pingui delibuta cerato,
   nec congelati gutta proderit nasi.
   Et aestuantem basiant et algentem,
   et nuptiale basium reservantem.
   Non te cucullis asseret caput tectum,
   lectica nec te tuta pelle veloque,
   nec vindicabit sella saepibus clusa:
   rimas per omnis basiator intrabit.
   Non consulatus ipse, non tribunatus
   senive fasces nec superba clamosi
   lictoris abiget virga basiatorem:
   sedeas in alto tu licet tribunali
   et e curuli jura gentibus reddas,
   ascendet illa basiator atque illa.
   Febricitantem basiabit et flentem,
   dabit oscitanti basium natantique,
   dabit cacanti. Remedium mali solum est,
   facias amicum basiare quem nolis.


      XCIX
De cathedra quotiens surgis--jam saepe notavi--,
  pedicant miserae, Lesbia, te tunicae.
Quas cum conata es dextra, conata sinistra
  vellere, cum lacrimis eximis et gemitu:
sic constringuntur gemina Symplegade culi
  et nimias intrant Cyaneasque natis.
Emendare cupis vitium deforme? docebo:
  Lesbia, nec surgas censeo nec sedeas.


      C
   Habere amicam nolo, Flacce, subtilem,
   cujus acertos anuli mei cingant,
   quae clune nudo radat et genu pungat,
   cui serra lumbis, cuspis eminet culo.
   Sed idem amicam nolo mille librarum.
   Carnarius sum, pinguiarius non sum.


      CI
Thaida tam tenuem potuisti, Flacce, videre?
  Tu, puto, quod non est, Flacce, videre potes.


      CII
Non est mentitus qui te mihi dixit habere
  formosam carnem, Lydia, non faciem.
Est ita, si taceas et si tam muta recumbas
  quam silet in cera vultus et in tabula.
Sed quotiens loqueris, carnem quoque, Lydia, perdis
  et sua plus nulli quam tibi lingua nocet.
Audiat aedilis ne te videatque caveto:
  portentum'st, quotiens coepit imago loqui.


      CIII
Tanta tibi est animi probitas orisque, Safroni,
  ut mirer fieri te potuisse patrem.


      CIV
Uxor, vade foras aut moribus utere nostris:
  non sum ego nec Curius nec Numa nec Tatius.
Me jucunda juvant tractae per pocula noctes:
  tu properas pota surgere tristis aqua.
Tu tenebris gaudes: me ludere teste lucerna
  et juvat admissa rumpere luce latus.
Fascia te tunicaeque obscuraque pallia celant:
  at mihi nulla satis nuda puella jacet.
basia me capiunt blandas imitata columbas:
  tu mihi das aviae qualia mane soles.
Nec motu dignaris opus nec voce juvare
  nec digitis, tamquam tura merumque pares:
masturbabantur Phrygii post ostia servi,
  Hectoreo quotiens sederat uxor equo,
et quamvis Ithaco stertente pudica solebat
  illic Penelope semper habere manum.
Pedicare negas: dabat hoc Cornelia Graccho,
  Julia Pompeio, Porcia, Brute, tibi;
dulcia Dardanio nondum miscente ministro
  pocula Juno fuit pro Ganymede Jovi.
Si te delectat gravitas, Lucretia toto
  sis licet usque die: Laida nocte volo.


      CV
Mittebas libram, quadrantem, Garrice, mittis.
  Saltem semissem, Garrice, solve mihi.


      CVI
   Vibi Maxime, si vacas havere,
   hoc tantum lege: namque et occupatus
   et non es nimium laboriosus.
   Transis hos quoque quattuor? Sapisti.


      CVII
Explicitum nobis usque ad sua cornua librum
  et quasi perlectum, Septiciane, refers.
Omnia legisti. Credo, scio, gaudeo, verum'st.
  Perlegi libros sic ego quinque tuos.


      CVIII
Quamvis tam longo possis satur esse libello,
  lector, adhuc a me disticha pauca petis.
Sed Lupus usuram puerique diaria poscunt.
  Lector, solve. Taces dissimulasque? Vale.